Ao đất nhiễm phèn là nỗi lo của nhiều bà con nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là khu vực rừng ngập mặn và bãi bồi. Ngoài việc thực hiện các biện pháp hạn chế nhiễm phèn trong ao thì bà con bà con cũng cần biết thêm về các biện pháp xử lý phèn trong trường hợp ao đã bị nhiễm phèn. Cùng Apex Pharma tìm hiểu một số biện pháp xử lý phèn hiệu quả trong bài viết dưới đây.

Quá trình hình thành phèn sắt trong ao nuôi

Trong điều kiện môi trường yếm khí, các bùn bã hữu cơ tích tụ lâu ngày sẽ bị phân hủy, các vi khuẩn yếm khí được sinh ra và hình thành các loại vi khuẩn có khả năng khử sunfua trong nước, chúng chuyển hóa lưu huỳnh trong thực vật, nước và đất để hình thành khí độc Sunfua Hydro, chính là H2S – loại khí độc nguy hiểm trong ao nuôi.

Khí độc H2S khi xâm nhập vào nước ngầm sẽ kết hợp với sắt trong trầm tích để tạo ra sắt sunfua và chuyển hóa thành sắt bisunfua, hay còn gọi là phèn sắt, phèn đỏ trong nước.

Các phản ứng hóa học để hình thành phèn sắt bao gồm:

2CH2O + SO42-→ H2S + 2HCO3-

Fe(OH)2 +H2S → FeS + H2O

FeS + S → FeS2 (Pyrit)

Phèn ảnh hưởng như thế nào đến ao tôm

Phèn xuất hiện trong ao tôm vừa có lợi ích tốt nhưng cũng vừa mang đến những ảnh hưởng xấu. Nếu bà con không biết sử dụng liều lượng phèn hợp lý thì tốt nhất không nên áp dụng trong ao nuôi.

Ảnh hưởng tích cực

  • Làm trong nước: Phèn, đặc biệt là phèn nhôm giúp kết tủa các hạt rắn lơ lửng giúp nước trong hơn, giảm mùi hôi và cải thiện điều kiện sống cho tôm.
  • Giảm độ pH: Phèn có thể giúp giảm độ pH của nước nếu cần thiết, giúp duy trì môi trường nước ổn định cho tôm.
  • Giảm sự phát triển của tảo: Phèn có thể làm giảm sự phát triển của tảo xanh và vi khuẩn gây hại bằng cách kết tủa các chất dinh dưỡng trong nước.
  • Khử trùng: Một số loại phèn như phèn đồng, có tác dụng kháng khuẩn và giúp kiểm soát các bệnh do vi khuẩn.
  • Giảm độc tố trong đáy ao: Phèn giúp giảm các độc tố như hydrogen sulfide và amoniac trong đáy ao, làm cho môi trường đáy ao lành mạnh hơn cho tôm.

Ảnh hưởng tiêu cực

  • Khó gây màu nước: Vì tác dụng của phèn là làm trong nước và diệt tảo nên khi phèn trong nước cao thì không thể gây màu nước, gây tảo… điều này rất khó khăn trong ao nuôi tôm.
  • Bám vào cơ thể tôm gây ra bệnh: Hợp chất phèn trong nước có thể bám vào thân tôm, mang tôm gây vàng mang, vàng chân, đặc biệt khi bám vào mang sẽ khiến tôm hô hấp khó khăn, có thể gây chết diện rộng.
  • Ảnh hưởng đến quá trình lột xác: Phèn trong ao tăng khiến pH giảm, điều này đồng nghĩa với khả năng hấp thụ khoáng cũng giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình lột xác của tôm, đặc biệt là tôm nhỏ có thể dính vỏ và chết khi lột xác. Tôm sau lột xác khó tái tạo vỏ mới, mềm vỏ, dễ bị tấn công.

Biểu hiện của ao đất nhiễm phèn

Khi ao tôm bị nhiễm phèn, nước ao và tôm đều bị ảnh hưởng. Nếu có một số biểu hiện sau chứng tỏ ao tôm có khả năng cao bị nhiễm phèn, bà con cần đặc biệt lưu ý.

  • Đối với nước: Khi ao nuôi bị nhiễm phèn, màu trà nhẹ sẽ chuyển dần sang màu hơi nâu đỏ, có váng màu vàng xuất hiện trên bề mặt ao, nhiều váng giống như váng dầu, váng mỡ…
  • Đối với tôm: Khi ao tôm bị nhiễm phèn nặng, sức khỏe tôm cũng bị ảnh hưởng nặng nề, chân và mang có dấu hiệu vàng, tôm chết rải rác trên ao do không lấy được oxy, nếu không phát hiện và xử lý kịp thời thì tôm chết sẽ ngày càng nhiều.

Khi phát hiện những dấu hiệu trên, để chắc chắn nhận định của mình, bà con nên dùng máy đo hàm lượng sắt trong ao, nếu hàm lượng sắt cao chứng tỏ ao nuôi đã bị nhiễm phèn.

Hướng dẫn xử lý ao đất nhiễm phèn đúng cách, hiệu quả

Để hạn chế tình trạng nhiễm phèn trong ao nuôi, bà con cần làm tốt công tác quản lý môi trường từ đầu vụ và xuyên suốt cả vụ nuôi.

Cải tạo ao đầu vụ

Cải tạo ao nuôi đầu vụ là công việc bắt buộc để kiểm soát các mối lo ngại trong quá trình nuôi, trong đó hạn chế nhiễm phèn cũng là một trong số những mối lo được quan tâm.

Bà con nên bón vôi CaO đầu vụ, liều lượng 100 – 150kg/1000m3 nước. Bón vôi sẽ giúp lót đáy, hạn chế độ chua của đất, nén phèn, nâng độ pH của đáy ao và kìm nén những kim loại nặng.

Ngoài ra, trước khi thả tôm 2 ngày cần bón EDTA liều lượng 2-5kg/1.000m3 để lắng phèn, lắng kim loại, để tăng hiệu quả sử dụng thì nên đánh vào buổi trưa nắng gắt. Có thể đánh thêm vi sinh xử lý phèn để đảm bảo hiệu quả.

Xử lý phèn trong quá trình nuôi

Sau khi thả giống 3 ngày, bà con tiếp tục đánh vi sinh xử lý phèn, sau đó cứ 7 – 10 ngày/lần lại đánh vi sinh xử lý phèn định kỳ để không ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm.

Giai đoạn 30 ngày đầu là giai đoạn quan trọng nhất, bà con không được để  phèn trong ao vượt quá 0.1mg/l nếu không sẽ ảnh hưởng đến chức năng gan của tôm khiến tôm bị vàng gan, vàng chân, vàng mang…

Trên đây là biện pháp xử lý ao đất nhiễm phèn hiệu quả của con có thể áp dụng trong nuôi trồng. Bà con có bất kỳ thắc mắc nào cần giải đáp, vui lòng liên hệ: