Ở các ao nuôi thâm canh mật độ cao, môi trường không được xử lý định kỳ gây ô nhiễm, tạo điều kiện để vi khuẩn, ký sinh trùng phát triển, lây lan và xâm nhập trên diện rộng. Ký sinh trùng thông thường không làm chết vật chủ nhưng về cơ bản, chúng làm ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phát triển và sức đề kháng của vật chủ.

Ký sinh trùng trên tôm là gì?

Ký sinh trùng là một loại sinh vật ký sinh trên một loài khác, có thể là động vật hoặc thực vật gọi là ký chủ. Ký sinh trùng trên tôm sẽ sống phụ thuộc vào cá thể tôm mà chúng ký sinh để sinh sôi và phát triển. Thông thường, chúng ít khi giết chết ký chủ nhưng sẽ làm cho ký chủ yếu ớt, còi cọc, chậm phát triển vì chúng đã tranh giành phần lớn dưỡng chất từ thức ăn.

Ký sinh trùng khi tồn tại trong ký chủ sẽ tìm cách để lây lan sang các cá thể khác. Một số loài ký sinh trùng cũng sẽ khiến ký chủ chết đi. Ký sinh trùng có nhiều loại với nhiều kích thước khác nhau. Có loài phải quan sát dưới kính hiển vi cũng có loài có thể quan sát bằng mắt thường.

Những loại ký sinh trùng tôm thường gặp phải

Vi bào tử trùng Enterocytozoon hepatopenaei

Vi bào tử trùng Enterocytozoon Hepatopenaei (EHP) lây nhiễm ở tế bào mô của ống gan tụy, chúng sử dụng dinh dưỡng và năng lượng trong gan, tụy để duy trì sự sống khiến cho tôm chậm lớn, kích cỡ tôm trong đàn không đồng đều, phân chia rõ rệt.

Khi nhiễm vi bào tử trùng EHP, cơ thể tôm chuyển sang màu trắng đục hoặc trắng sữa, nhiều con bị đục ở phần lưng hoặc cơ đuôi, khi tôm lớn thì những triệu chứng sẽ dễ quan sát và phát hiện hơn.

Ký sinh trùng Hepatopancreatic haplosporidiosis, Haplosporidian infections

Đây là loại ký sinh trùng ký sinh trên gan, tụy tôm gây nguy hại cho quá trình sinh trưởng và phát triển của tôm. Khi nhiễm ký sinh trùng Hepatopancreatic Haplosporidoisis, Haplosporidian Infections, tôm sẽ có các triệu chứng như tan tụy co rút, cơ thể chuyển màu nhợt nhạt, sắc tố melanin ở biểu bì khiến tôm xuất hiện đốm đen trên vỏ làm cho tôm chậm lớn, tăng trưởng chậm, hấp thụ kém.

Trùng hai tế bào Gregarine

Trùng hai tế bào Gregarine ký sinh trong đường ruột của tôm thông qua động vật trung gian là động vật chân đốt và động vật thân mềm (thức ăn trong tự nhiên của tôm). Khi bị trùng hai tế bào ký sinh, tôm thường có biểu hiện chậm lớn, niêm mạc ruột giữa bị tổn thương khiến cho vi khuẩn gây hại xâm nhập và gây ra các bệnh đường ruột.

Giun Vermiform

Ký sinh trùng Vermiform dạng giun ký sinh ở ống gan, tụy, ruột giữa làm cho tôm giảm ăn, chậm lớn, còi cọc. Khi tôm nhiễm ký sinh trùng Vermiform, chúng sẽ thải ra phân có màu trắng, gọi là hội chứng phân trắng. Đây là bệnh nguy hiểm rất dễ tái đi tái lại nếu điều trị không dứt điểm.

Các triệu chứng nhận biết tôm bị nhiễm Vermiform dạng giun:

  • Xuất hiện các đoạn phân màu trắng nổi trên nước hoặc trong nhá ăn, những con tôm bị chết do bệnh còn dính phân ở hậu môn.
  • Tôm có dấu hiệu ốp vỏ, mềm vỏ, tôm chậm lớn, nặng thì có thể bỏ ăn hoàn toàn.
  • Vỏ tôm chuyển màu sậm hơn, đường ruột chuyển màu trắng, ruột xoắn lò xo hoặc ziczac.
  • Ruột tôm bị phình to, cong, có dịch vàng hơi hồng.
  • Đường ruột trống, đứt quãng, bóp nhẹ sẽ thấy phân tôm lỏng có thể di chuyển lên xuống trong đường ruột, nhất ở phần cuối đuôi.

Dấu hiệu cho thấy tôm bị nhiễm ký sinh trùng

  • Tôm chậm lớn, còi cọc trong dài đoạn từ 30 ngày trở đi.
  • Gan sưng, đổi màu xanh hoặc đen, soi trên kính hiển vi phát hiện có ký sinh trùng.
  • Ruột nhỏ, mảnh, ziczac hoặc xoắn lò xo, đứt khúc, đổi màu nâu nhạt. Cuối đuôi có dấu hiệu sưng hạt gạo, màu đục.
  • Tôm vẫn ăn đều, ăn nhiều nhưng tiêu hóa kém, phân lỏng, nát.
  • Soi mẫu gan phát hiện ký sinh trùng, kiểm tra PCR cho kết quả dương tính với EHP.
  • Tôm bơi lờ đờ, tấp mé, ít chuyển động hoặc không di chuyển.
  • Tôm gặp khó khăn khi lột xác, lột xác chậm, dễ xảy ra tình trạng rớt cục thịt.
  • Cơ thể xuất hiện những vết loang trắng hoặc đen ở ngoài vỏ.

Mức độ nguy hiểm mà ký sinh trùng gây ra cho tôm

Khi ký sinh trùng ký sinh lên tôm với mật độ cao, chúng sẽ tranh giành dinh dưỡng khiến tôm hấp thụ kém, chậm lớn, còi cọc, biếng ăn, tỷ lệ sống suy giảm. Một số loài ký sinh gây tổn thương niêm màng ruột, tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh thứ cấp xâm nhập.

Ngoài ra, những loài ký sinh trên mang tôm sẽ gây cản trợ hô hấp, trường hợp nhẹ tôm thường nổi đầu để thở, nặng hơn có thể gây chết hàng loạt trong ao. Ngoài ra, ký sinh trùng trên mang tôm cũng khiến tôm lột xác khó khăn hơn.

Điều kiện và phương thức lây bệnh

Điều kiện lây bệnh

  • Bệnh do ký sinh trùng gây ra thường xuất hiện ở tôm 40 – 50 ngày tuổi trở lên, khi chất hữu cơ trong ao tăng nhanh, đặc biệt là ở những ao nuôi mật độ cao. Bệnh thường lây lan mạnh trong mùa nắng nóng, nhiệt độ nước cao, ao không xử lý và cải tạo thường xuyên.
  • Một số ao nuôi chỉ mới 10 ngày tuổi nhưng đã phát hiện ký sinh trùng thì nguyên nhân chính là do các nhuyễn thể 2 mảnh truyền bệnh.
  • Chất lượng nước kém, dư thừa hữu cơ, thức ăn tích tụ lâu ngày dưới đáy… đều là những nguyên nhân khiến ký sinh trùng phát triển và lây lan nhanh chóng.

Phương thức gây bệnh

  • Nhiễm bệnh trực tiếp: Ký sinh trùng đã có sẵn trong nước ao nuôi. Khi tôm lột xác, vỏ còn mềm chúng sẽ thừa cơ tấn công và xâm nhập vào cơ thể.
  • Nhiễm bệnh theo chiều dọc: Tôm ấu trùng bị lây nhiễm từ tôm mẹ, ban đầu chưa có triệu chứng rõ ràng, sau giai đoạn 30 ngày thì bùng  phát mạnh mẽ.
  • Nhiễm bệnh theo chiều ngang: Tôm khỏe mạnh bị lây bệnh từ những con trong đàn do ăn phải tôm bị nhiễm ký sinh trùng.

Tham khảo một số sản phẩm trong nuôi tôm:

Xem đầy đủ sản phẩm tại đây

Trên đây là những dấu hiệu cho thấy tôm bị nhiễm ký sinh trùng và các loại ký sinh trùng tương ứng với từng dấu hiệu để bà con dễ dàng nhận biết. Bà con có bất kỳ thắc mắc nào trong quá trình nuôi vui lòng liên hệ Apex Pharma để được tư vấn: