Đã có không ít những trường hợp hàng thủy sản xuất khẩu của Việt Nam bị trả về do vượt ngưỡng an toàn vệ sinh thực phẩm. Trong đó, tồn dư kháng sinh là một trong những nguyên nhân nhiều người nuôi mắc phải nhất. Vậy lạm dụng kháng sinh gây ra hậu quả như thế nào đối với ngành nuôi trồng thủy sản? Tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết dưới đây.

Kháng sinh là gì?

Kháng sinh là hoạt chất tự nhiên, thường được chiết xuất từ nấm, có tác dụng ức chế và chống lại vi khuẩn.

Việc tồn dư kháng sinh trên thủy sản xuất phát từ việc người nuôi sử dụng không đúng cách. Trong đó có cả việc không đúng liều dùng và không đúng chủng loại khiến cho vi khuẩn kháng lại kháng sinh và tạo sự tích tụ, tồn dư kháng sinh.

Một nguyên nhân khác cũng gây nên việc tồn dư kháng sinh chính là việc sử dụng sai mục đích. Nhiều người nuôi hiểu sai rằng kháng sinh có tác dụng kích thích thủy sản phát triển nên thường phối trộn hàm lượng nhỏ vào thức ăn để tôm cá ăn liên tục.

Cơ chế hoạt động của kháng sinh?

  • Kháng sinh tác dụng lên các quá trình của tế bào: Kháng sinh thuộc nhóm glycopeptide, nhóm β lactamin, nhóm polymycine có tác dụng ức chế quá trình tổng hợp thành tế bào của vi khuẩn. Kháng sinh thuộc các nhóm khác như gentamicin, polymycine, amphotericin có tác dụng ức chế khả năng của màng tế bào và màng nguyên sinh.
  • Kháng sinh tác dụng lên hệ phi bào: Kháng sinh còn có tác dụng ức chế và gây rối loạn quá trình tổng hợp protein của vi khuẩn ở mức ribosome. Do đó, protein mà vi khuẩn tổng hợp sẽ bị dị dạng, không có tác dụng nhân lên của tế bào. Ngoài ra, chúng còn ức chế quá trình tổng hợp nhân tế bào.

Tình trạng sử dụng kháng sinh hiện nay

Hiện nay, kháng sinh được dùng thông dụng nhất để trị bệnh nhiễm khuẩn trong thủy sản có thể kể đến như: nhóm sulfonamid, nhóm Quynolone, nhóm tetracycline, Erythromycin… Nhóm β-lactam là nhóm vi khuẩn khó điều trị, thường phát sinh tình trạng kháng kháng sinh.

Tình trạng kháng kháng sinh trên vi khuẩn diễn ra ngày càng mạnh mẽ hơn do việc sử dụng không đúng cách và quá lạm dụng vào kháng sinh dẫn đến tình trạng lờn thuốc gây ra tồn dư kháng sinh.

Một số vấn đề trong việc sử dụng kháng sinh hiện nay:

  • Dùng kháng sinh để trị các bệnh có triệu chứng gần giống nhau mà chưa rõ nguyên nhân của bệnh.
  • Dùng kháng sinh liều quá cao với suy nghĩ rằng liều cao sẽ giúp kháng lại vi khuẩn nhanh và hiệu quả hơn.
  • Chỉ điều trị với kháng sinh mà không sử dụng các biện pháp, sản phẩm kết hợp khiến bệnh lâu khỏi, kéo dài, vi khuẩn dần thích nghi được với thuốc.
  • Dùng thuốc kháng sinh khi chưa có thông tin về bệnh mà chỉ dựa vào những thay đổi của tôm cá bằng mắt thường.

Hậu quả của việc lạm dụng kháng sinh

Việc sử dụng kháng sinh bừa bãi gây ra nhiều vấn đề trên vật nuôi, để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng, khó khắc phục:

  • Tôm phụ thuộc vào kháng sinh sẽ chậm lớn, hệ vi khuẩn đường ruột kém, hấp thụ kém khiến tiêu hao nhiều thức ăn gây thiệt hại kinh tế cho bà con.
  • Dư lượng kháng sinh trong tôm tích tụ, gây tồn dư, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
  • Đặc biệt, hiện nay nhiều nước nhập khẩu thủy sản đã có những quy định chặt chẽ về vệ sinh an toàn thực phẩm. Những lô hàng vượt ngưỡng kháng sinh cho phép có thể sẽ bị trả về, thậm chí là bị tiêu hủy gây tổn thất nặng nề cho người nuôi.

Nghề nuôi tôm tiêu tốn nhiều chi phí đầu tư vào mô hình, thiết bị, máy móc, giống, thức ăn… Vì vậy bà con cần cân nhắc khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào tránh việc mất trắng cả vụ mùa.

Sử dụng kháng sinh phù hợp trong nuôi trồng

  • Đúng như tên gọi, “kháng sinh” có nghĩa là kháng lại vi sinh vật, cụ thể là vi khuẩn. Vì thế, kháng sinh cần được sử dụng đúng mục đích là kháng lại vi khuẩn, điều trị các bệnh do vi khuẩn gây ra. Các bệnh do vi rút và nấm không nên sử dụng kháng sinh.
  • Sử dụng đúng loại kháng sinh với loại vi khuẩn muốn hạn chế, đúng liều lượng và đúng thời điểm để thuốc kháng sinh hoạt động hiệu quả nhất.
  • Sử dụng những loại kháng sinh được cấp phép trong nuôi trồng thủy sản, không sử dụng những loại kháng sinh trong rõ nguồn gốc và công dụng.
  • Sử dụng các loại kháng sinh phổ hẹp để tránh vi khuẩn kháng lại thuốc.

Lưu ý khi sử dụng kháng sinh

Sử dụng và lạm dụng kháng sinh là giới hạn rất khó kiểm soát. Người nuôi cần tỉnh táo khi sử dụng kháng sinh, nên lưu ý những vấn đề sau đây:

  • Không sử dụng kháng sinh khi chưa có biểu hiện của bệnh.
  • Đặt công tác diệt khuẩn, tiệt trùng ao nuôi lên hàng đầu để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn thay vì dùng tới kháng sinh.
  • Chỉ dùng để điều trị các bệnh do vi khuẩn gây ra, không dùng để điều trị nấm, vi rút.

Tham khảo một số sản phẩm trong nuôi tôm:

Xem đầy đủ sản phẩm tại đây

Trên đây là những nguy hại gây ra do lạm dụng kháng sinh, người nuôi cần thực hiện nghiêm chỉnh các quy định trong nuôi trồng thủy sản để bảo vệ lợi ích kinh tế của bản thân. Bà con có bất kỳ thắc mắc nào trong quá trình nuôi vui lòng liên hệ Apex Pharma để được tư vấn: