Khi hàm lượng hữu cơ trong ao tăng cao sẽ phát sinh nhiều tác nhân gây ảnh hưởng đến môi trường nước, NO2 là một trong số đó. Tôm cá khi tiếp xúc với khí độc NO2 sẽ gặp những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, đề kháng và tốc độ tăng trưởng… ảnh hưởng đến chất lượng cả vụ nuôi. Vậy tác hại của khí độc NO2 cụ thể là gì? Làm sao để hạn chế và xử lý khí độc NO2 trong ao tôm?

Bản chất của khí độc NO2

NO2 là hợp chất được cấu thành từ Nitơ và Oxy ở trong đất và nước. NO2 là màu nâu đỏ, mùi hắc, khi xuất hiện trong ao tôm chúng thường tỏa ra mùi hôi, xuất hiện bóng nước trên mặt và nước có dấu hiệu keo đặc. NO2 còn là khí độc có khả năng hấp thụ tia cực tím gây ra ô nhiễm quang hóa học.

NO2 được hình thành từ chất thải của quá trình chuyển hóa protein và quá trình suy thoái chất hữu cơ trong ao. Khi nồng độ khí độc NO2 tăng cao, trong quá trình hoạt động, tôm dễ tiếp xúc với khí độc gây ra hiện tượng ngộ độc, nhiễm bệnh. Khí độc NO2 dưới 0,25mg/l được xem là mức an toàn với tôm cá. Khi vượt qua ngưỡng ngày, chất nước và sức khỏe vật nuôi sẽ bị ảnh hưởng.

Tác hại của khí độc NO2 trong ao tôm

Nitơ dioxide (NO2) là một hợp chất có thể gây hại trong môi trường nuôi tôm, đặc biệt là trong các ao nuôi tôm. Dưới đây là một số tác hại chính của NO2:

  • Ngộ độc: NO2 có thể gây ngộ độc cho tôm, ảnh hưởng đến khả năng hô hấp. Nó có thể làm giảm oxy trong máu, dẫn đến tình trạng khó thở và tử vong.
  • Căng thẳng sinh lý: Nồng độ NO2 cao có thể gây căng thẳng cho tôm, làm giảm sức đề kháng với bệnh tật và ảnh hưởng đến sự phát triển.
  • Sự phát triển và tăng trưởng: NO2 có thể làm giảm khả năng tăng trưởng của tôm, gây ra các vấn đề về phát triển, giảm chất lượng và số lượng sản phẩm.
  • Ảnh hưởng đến hệ sinh thái: NO2 có thể gây mất cân bằng hệ sinh thái trong ao nuôi, làm ảnh hưởng đến các sinh vật khác, từ vi sinh vật đến thực vật thủy sinh.
  • Tích tụ trong chuỗi thực phẩm: Khi NO2 được tích tụ trong cơ thể tôm, nó có thể ảnh hưởng đến các sinh vật khác trong chuỗi thực phẩm, có thể gây hại cho người tiêu dùng.

Nguyên nhân xuất hiện khí độc NO2 trong ao

NO2 không tự nhiên xuất hiện trong ao, chúng được hình thành từ quá trình phân hủy. Điều này có nghĩa là khi ao nuôi dư thừa chất hữu cơ thì NO2 mới xuất hiện.

  • Ao nuôi không kiểm soát lượng thức ăn hợp lý, liều lượng thức ăn quá nhiều khiến thức ăn thừa tích tụ dưới đáy ao, nếu không được xử lý kịp thời sẽ phân hủy tạo ra NH3, NH3 khi kết hợp với vi khuẩn và một số tác nhân khác trong môi trường sẽ sinh ra NO2.
  • Nguồn nước cung cấp cho ao nuôi được lấy từ nguồn giếng khoan thường chứa nhiều khí độc. Nếu không xử lý trước khi cấp nước vào ao sẽ làm tích tụ khí độc.
  • Mật độ nuôi trong ao quá dày cũng là nguyên nhân khiến chất thải hữu cơ trong ao tăng cao, sinh ra khí độc NO2.
  • Tảo phát triển dày đặc trong ao, đến mùa mưa không thể quang hợp thì tàn tảo, xác tảo phân hủy dần chuyển thành khí độc.
  • Khí độc tích tụ ở đáy ao từ vụ trước không được cải tạo và xử lý trước khi thả  vụ mới cũng là nguyên nhân khiến NO2 tăng cao trong ao.
  • Thời điểm mưa gió dữ dội hoặc lắp quạt nước sai cách khiến bùn đáy bị khuấy động, bong tróc lớp bùn mặt và phát tán NO2.

Quá trình hình thành khí độc NO2

Khí độc NO2 là kết quả của một quá trình chuyển hóa, đặc biệt là trong những ao nuôi tích tụ nhiều chất thải hữu cơ ở đáy.

Giai đoạn 1 – Hình thành NH3

Giai đoạn này thường bắt đầu từ giai đoạn tôm 45 ngày tuổi, đây là giai đoạn kích thước tôm tăng nhanh nên đòi hỏi lượng thức ăn tiêu thụ lớn. Từ đó, chất thải trong ao cũng tăng mạnh. Nếu không xử lý chất thải hữu cơ kịp thời, chúng sẽ phân hủy và tạo ra NH3. Ở những mô hình nuôi tôm khác nhau thì mức độ và nồng độ NH3 cũng khác nhau.

Giai đoạn 2 – Chuyển hóa thành NO2

Trong môi trường ao nuôi có hàm lượng oxy cao, nhóm vi khuẩn Nitrosomonas sp và Nitrosococcus sẽ chuyển hóa NH3 sang dạng khí độc NO2. Khi này, nồng độ NO2 sẽ tăng cao, ngược lại nồng độ NH3 sẽ giảm đi hoặc bão hòa. Nếu kiểm soát tốt dòng chảy, oxy trong ao nuôi thì sẽ cân bằng được nồng độ khí NH3 và NO2 ở mức ổn định, không nguy hại cho tôm.

Nồng độ NO2 bao nhiêu thì an toàn với tôm?

Trên thực tế, trong có ngưỡng nồng độ NO2 cố định nào để xác định là an toàn hay nguy hại với tôm. Tùy thuộc vào độ mặn, môi trường nuôi, khả năng chống chịu của tôm… Ví dụ, đối với ao nuôi có độ mặn 20‰, tôm khỏe mạnh thì tôm vẫn có thể chống chịu được NO2 ở nồng độ 30 – 40mg/l. Nhưng trong trường hợp tôm yếu ớt thì nồng độ NO2 ở mức trên dưới 20mg/l cũng có thể khiến tôm chết.

Thông thường, ao nuôi có độ mặn càng cao thì khả năng chống chịu với khí độc càng tốt. Ngoài ra, đối với tôm khỏe mạnh, sức đề kháng cao thì có thể  chịu được nồng độ NO2 từ 30 – 4omg/l trong điều kiện NO2 tăng chậm. Nếu NO2 tăng đột ngột, tôm có thể sốc và chết hàng loạt.

Xử lý khi xuất hiện khí độc NO2 trong ao

Cách xử lý

Khi phát hiện có khí độc NO2 trong ao thông qua số liệu đo, bà con cần kịp thời xử lý hạn chế thấp nhất mức độ ảnh hưởng trong ao tôm.

  • Sang ao cho tôm nếu có điều kiện để đảm bảo tôm có môi trường sạch sẽ, an toàn hơn. Hoặc trong trường hợp tôm đã đạt kích cỡ, bà  con cần thu hoạch sớm để tránh ảnh hưởng đến chất lượng.
  • Đối với ao không thể sang tôm hoặc thu hoạch, bà con cần giảm thức ăn cho tôm liên tục trong 3 ngày để hạn chế phát sinh thêm khí độc mới.
  • Xi phông và thay nước 30 – 50% vào sáng sớm và tăng cường chạy quạt. Hạn chế đánh khoáng trong thời gian này để tránh hiện tượng rớt cục thịt khi lột xác.
  • Đánh Kali vào buổi sáng để hạn chế tôm lột, liều lượng 7kg/1000m3 nước.
  • Đánh men vi sinh Alpha Nanogen liều cao để xử lý nước, lắng đọng chất lợn cợn và hấp thụ khí độc trong ao.
  • Tạt Vitamin C vào buổi tối để tôm khỏe mạnh, tăng sức đề kháng.
  • Chạy quạt để tăng cường oxy trong ao cho tôm.

Cách hạn chế

Cách duy nhất để hạn chế NO2 trong ao chính là hạn chế lượng chất thải hữu cơ. Để hạn chế chất thải hữu cơ cần làm tốt các công tác sau:

  • Kiểm soát thức ăn, hạn chế thức ăn thừa lắng đọng ở đáy ao.
  • Cải tạo, xử lý ao nuôi trước khi thả giống.
  • Xử lý nước định kỳ để loại bỏ, hạn chế chất thải trong ao nuôi…
  • Thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh các chỉ số nước, oxy hòa tan và mật độ tảo.

Ngoài ra, bà con nên bổ sung thêm các loại vitamin, khoáng chất, men tiêu hóa để nâng cao sức đề kháng giúp tôm chống chịu với môi trường tốt hơn.

Tham khảo một số sản phẩm trong nuôi tôm:

Xem đầy đủ sản phẩm tại đây

Trên đây là tác hại của khí độc NO2 và phương pháp xử lý khí độc hiệu quả mà người nuôi có thể áp dụng để hạn chế và kiểm soát khí độc. Bà con có bất kỳ thắc mắc nào trong quá trình nuôi vui lòng liên hệ Apex Pharma để được tư vấn: