Ngành nuôi tôm của Việt Nam được đánh giá là phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây về cả diện tích và sản lượng. Tuy nhiên, khả năng cạnh tranh của tôm Việt Nam trên thị trường thế giới vẫn chưa cao do giá tôm nguyên liệu cao hơn so với các nước khác. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến giá tôm nguyên liệu của Việt Nam ở mức cao? Cùng Apex Pharma tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Chi phí sản xuất tôm nguyên liệu cao

Thực trạng giá tôm nguyên liệu

Theo thống kê năm 2023, giá tôm nguyên liệu xuất khẩu vào thị trường Mỹ của 4 nước lần lượt là Ecuador 6,85 USD/kg; Indonesia 8,05 USD/kg, Ấn Độ 8,20 USD/kg; Việt Nam 10,92 USD/kg. Có thể thấy, giá tôm xuất khẩu tại Việt Nam đang cao hơn các nước khác từ 2.5 – 4 USD/kg (tương đương khoảng 65.000 – 100.000 đồng/kg), đây là mức chênh lệch cực kỳ cao. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh của tôm Việt Nam trên thị trường thế giới.

Sở dĩ có sự chênh lệch về giá xuất khẩu là do chi phí sản xuất tôm nguyên liệu của Việt Nam đang ở mức cao so với các nước khác. Theo thống kê, chi phí 1kg  tôm của các quốc gia được ghi nhận như sau: Việt Nam (4,8 – 5 USD/kg), Ecuador (2,3 – 2,4 USD/kg) và Ấn Độ (3,4 – 3,8 USD/kg). Có thể thấy chi phí sản xuất tôm của Việt Nam cao gấp đôi so với Ecuador và cao hơn 30% so với Ấn Độ.

Nguyên nhân giá tôm nguyên liệu cao

Chi phí thức ăn

Chi phí là yếu tố chiếm khoảng 60 – 70% tổng chi phí nuôi tôm. Do nguồn thức ăn cho tôm tại Việt Nam chủ yếu là thức ăn nhập khẩu nên giá thành sẽ khá cao do thuế nhập khẩu, tỷ giá đối hoái, chi phí vận chuyển…

Tôm là loài cần dinh dưỡng đa dạng để phát triển như protein, vitamin, khoáng chất… Sử dụng thức ăn từ nguyên liệu cao cấp sẽ có giá thành cao hơn.

Đối với những công ty sản xuất thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam, dù đã tự chủ trong sản xuất nhưng nguyên liệu sản xuất vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu vì thế giá thành của thức ăn chăn nuôi chưa được tối ưu.

Chi phí lao động

Nuôi tôm tại Việt Nam vẫn chưa áp dụng hệ thống tự động hóa, thay vào đó vẫn còn phụ thuộc rất nhiều vào sức người, các hoạt động quản lý ao nuôi, chăm sóc, thu hoạch phần lớn vẫn còn thủ công.

Nguồn lao động nuôi tôm tại Việt Nam là những người có kinh nghiệm nuôi thực chiến nhưng lại thiếu kỹ năng và kiến thức chuyên môn. Họ không được đào tạo bài bản mà chỉ đúc rút từ quá trình nuôi nên khả năng nhận định và phán đoán vẫn còn nhiều hạn chế.

Chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng

Chi phí đầu tư để nuôi tôm khá tốn kém, đặc biệt là với những ao nuôi công nghệ cao. Các hạng mục như hệ thống lọc nước, hệ thống oxy và các thiết bị liên quan đều có giá cao, chưa kể các chi phí xây dựng, bố trí khu vực nuôi…

Các ao nuôi truyền thống có chi phí đầu tư thấp nhưng hiệu quả nuôi trồng không cao. Trong khi đó, ao nuôi hiện đại ao đến sản lượng và nguồn thu tốt nhưng chi phí đầu tư lại quá tốn kém. Chưa tính đến các chi phí đầu tư vào công nghệ xử lý nước và bảo vệ môi trường.

Chi phí quản lý dịch bệnh

Tôm là loài nhạy cảm, chúng rất dễ mắc bệnh nếu môi trường, khí hậu, chất nước thay đổi… Vì vậy, người nuôi cần phải sử dụng các loại chế phẩm sinh học xử lý nước và ngừa bệnh trong suốt quá trình nuôi.

Người nuôi cũng phải có những thiết bị chuyên dụng để kiểm tra chất lượng nước thường xuyên giúp việc quản lý ao nuôi diễn ra thuận lợi, dễ dàng.

Chi phí vận chuyển

Hệ thống giao thông và logistics tại Việt Nam chưa thực sự phát triển nên thời gian vận chuyển hàng hóa từ khu nuôi đến khu chế biến kéo dài, chi phí vận chuyển tăng cao, chưa tính đến các chi phí để bảo quản thủy sản trong quá trình vận chuyển.

Biến động giá và chính sách thị trường

Vì Việt Nam còn phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu nên giá nguyên liệu thường xuyên biến động ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành phẩm. Ngoài ra các chính sách thuế quan, chính sách thương mại và quy định xuất nhập khẩu cũng sẽ có những thay đổi gây ảnh hưởng trực tiếp đến giá tôm nguyên liệu.

Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu

Những năm gần đây, tình hình biến đổi khí hậu ngày càng căng thẳng gây áp lực lên toàn ngành nông nghiệp, ngành nuôi tôm cũng bị ảnh hưởng không nhỏ bởi vấn đề này. Biến đổi khí hậu khiến dịch bệnh thường xuyên xảy ra trong ao, khó kiểm soát, dẫn đến việc tăng chi phí điều trị bệnh và quản lý ao nuoi khiến chi phí sản xuất tôm cũng tăng lên.

Cập nhật công nghệ chậm

Công nghệ nghiên cứu và phát triển để cải thiện giống tôm và cải thiện quá trình nuôi tại Việt Nam chưa thực sự phát triển nên người nuôi vẫn còn phải áp dụng những công nghệ của nước ngoài khiến chi phí nuôi tôm tăng cao. Ngoài ra cũng khiến chi phí nhân công tăng lên.

Những thách thức của ngành nuôi tôm tại Việt Nam

Ngành nuôi tôm của Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức, trong đó phải kể đến hai vấn đề là môi trường và dịch bệnh. Khí hậu nóng ẩm tại Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi để mầm bệnh phát triển và lây lan, các bệnh như: đốm trắng, đốm đen, hoại tử gan, phân trắng, đầu vàng… lây lan nhanh và gây chết hàng loạt khiến ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và sản lượng tôm nuôi.

Để giảm chi phí đầu tư, nhiều ao nuôi không trang bị hệ thống xử lý nước thải, nước thải trong ao nuôi được thải ra môi trường một cách trực tiếp gây ô nhiễm nặng. Chính những nguồn ô nhiễm quanh khu vực nuôi này lại là nguyên nhân khiến dịch bệnh bùng phát ở những vụ nuôi tiếp theo.

Tham khảo một số sản phẩm trong nuôi tôm:

Xem đầy đủ sản phẩm tại đây

Trên đây là lý do khiến giá tôm xuất khẩu Việt Nam khó cạnh tranh với các nước khác, hy vọng sẽ mang đến cho bạn đọc những thông tin mới mẻ và quan trọng. Bà con có bất kỳ thắc mắc nào cần giải đáp, vui lòng liên hệ: